خشم، رمانی از فیلیپ راث

” و اکنون او داشت اخم می کرد، و هربار که حالتش تغییر می کرد زیبایی اش هم با آن تغییر می کرد. او یک دختر زیبا نیود، بیست و پنج دختر زیبای متفاوت بود.”
 philiproth_indignation_wallpaper2-e1459115495745-780x400

این سطرها تنها نمونه ای از نگاه و روایت بدیعی است که فیلیپ راث، نویسنده ی آمریکایی در رمان “Indignation/خشم” عرضه داشته است. فصل اول رمان تحت عنوان “زیر مورفین” با روایت پسر 19 ساله اهل نیوآرک آغاز می شود که در ظاهر ارام اما درونی متلاطم و شاید بتوان گفت آشوبگر دارد. پدر مارکوس یک قصاب کاشر است که گوشت یهودیان منطقه را تامین می کند. او که بر آداب یهودی تاکیدی ویژه دارد نگرانی های بیش از حدی در مورد پسرش به کار می برد، همین امر باعث رنجش مارکوس و نقل مکانش به کالجی در اوهایو در جستجوی استقلال است. مکان جدید و شرایط نویی که وی با آن روبرو می گردد پرسشهایی از زندگی اجتماعی او به وجود می آورد، تقریبا با هرکسی که روبرو می شود احساس آزردگی می کند، شرکت در جلسات اجباری وعظ را بیهوده می یابد و از پیوستن به تنها انجمن برادری یهودی خودداری می نماید. وی هر کاری می کند تا از اخراج از کالج و کشته شدن در جنگ کره جلوگیری کند. به عبارت دیگر شکست در هر کاری برای او متصور پایانی شوم و “مرگ” در جنگ مثل پسر عموهایش است. او جوانی است غیر اجتماعی و خداناباور که بخش هایی از کتابهای برتراند راسل را ازبر کرده است و به گفته ی خودش اصلی ترین دغدغه اش گرفتن نمره های A در تمامی درسهایش و به این وسیله راضی نگه داشتن خانواده و گشودن راهی است برای اینکه در دوران سربازی افسر ترابری ارتش آمریکا نشود.
نویسنده همزمان با پیش بردن داستان به نقد سیاست جمهوری خواهان آمریکایی می پردازد و نوک پیکانش را سوی مردم و دولت آمریکا می گیرد. از سویی جنگ طلبی دولت آمریکا و درگیری اش در جنگ کره را مورد حمله قرار می دهد که یکی از نگرانی های شخصیت اصلی داستان است، به پارادوکس اتحاد آمریکا و بلوک شرق در جنگ جهانی دوم و دشمنیشان در جنگ کره اشاره می کند و تبلیغات دولتی را دست می اندازد. از سوی دیگر متوجه جو نژاد پرستانه حکم فرما بر جامعه ی دهه 60 آمریکاییست که دانشجویان کالج را به انجمن های برادری مختلف تقسیم کرده است.
با ورود الویا، دختر زیبای روانپریش، معادلات زندگی وی به هم می خورد و عشق است که افسار وی را در دستان خویش گرفته و آینده اش را با خطر مواجه می نماید. مارکوس محافظه کار ریسک های جدید در زندگی می کند که بعضی از آنها برایش گران تمام می شود. گذشته ی پر رمز و راز اولویا وی را به چالش می کشد و تجربه ای متفاوت از رابطه های قبلی پیش رویش می گذارد.

در ابتدای رمان احساس می کنید نسخه ی دیگری از ناتور دشت را می خوانید اما با در ادامه دنیای متفاوتی به روی خواننده گشوده می شود که روایتی پیچیده تر و متعاقبا پایانی متفاوت در پی دارد. گرچه رمان نتوانسته شخصیتی عمیق همچون شخصیت هولدن کالفیلد ناطوردشت خلق کند، اما ظرایف روایتی از جمله سیالیت زمان و تغییر زاویه دید در انتهای داستان تا حدی توانسته انتظار را برآورده کند. از همان اوایل داستان ما از سرانجام زندگی مارکوس باخبر می شویم و همین موجب بهت زدگی خواننده و بوجود آمدن علامت سوالهای متعدد در ذهن او می شود. نویسنده با چیره دستی روایتش را که در زمان سیال است پیش می برد و این قابلیت را دارد که خواننده را یک نفس تا پایان داستان 200 صفحه ایش نگه دارد بدون آنکه شاهد یک سرته بندی آبکی و درجه دوم باشیم.